Myśl o utracie domu z powodu długów jest jednym z najbardziej paraliżujących lęków, jakie mogą dotknąć człowieka. Zadłużony dom to nie tylko problem finansowy, to zagrożenie dla poczucia bezpieczeństwa i stabilności całej rodziny. W obliczu takiej sytuacji, kluczowa jest wiedza – zrozumienie, kiedy Twój dom jest realnie zagrożony, jakie masz prawa i jakie kroki możesz podjąć, aby walczyć o swój dach nad głową. To kompendium wiedzy, które pomoże Ci zrozumieć Twoją pozycję i dostępne możliwości.

Kiedy dom jest realnie zagrożony egzekucją?

Zanim wpadniesz w panikę, musisz zrozumieć, że komornik nie może zająć Twojego domu z dnia na dzień. Podstawą jego działania jest zawsze tytuł wykonawczy. Najczęściej jest to prawomocny wyrok sądu lub nakaz zapłaty, który został zaopatrzony w klauzulę wykonalności, potwierdzającą istnienie Twojego długu. Dopiero z takim dokumentem w ręku, na wniosek wierzyciela, komornik może wszcząć postępowanie egzekucyjne. Twój dom może być zagrożony zarówno wtedy, gdy dług jest bezpośrednio z nim związany, jak na przykład niespłacany kredyt hipoteczny, ale także wtedy, gdy posiadasz inne, niezabezpieczone długi. Jeśli inne składniki Twojego majątku nie wystarczą na pokrycie zobowiązań, wierzyciel może skierować egzekucję właśnie do nieruchomości.

Jak przebiega proces egzekucji z nieruchomości?

Jeśli wierzyciel zdecyduje się na egzekucję z Twojego domu, komornik rozpoczyna sformalizowaną procedurę. Pierwszym krokiem jest zajęcie nieruchomości, o czym zostaniesz formalnie zawiadomiony, a stosowny wpis pojawi się w księdze wieczystej. Od tego momentu nie możesz swobodnie sprzedać ani darować domu. Następnie komornik powołuje biegłego rzeczoznawcę, który dokonuje opisu i oszacowania wartości Twojej nieruchomości. To bardzo ważny etap, ponieważ masz prawo zapoznać się z tą wyceną i wnieść na nią skargę, jeśli uważasz, że jest zaniżona. Dopiero po uprawomocnieniu się opisu i oszacowania, komornik może wyznaczyć termin licytacji komorniczej, o czym również musisz zostać poinformowany z co najmniej dwutygodniowym wyprzedzeniem.

Jakie masz prawa i możliwości obrony?

Nawet w tak trudnej sytuacji nie jesteś bezbronny. Twoim podstawowym prawem jest aktywne działanie. Najskuteczniejszą formą obrony jest próba porozumienia się z wierzycielem. Często, nawet na etapie egzekucji, wierzyciel jest skłonny do zawarcia ugody i ustalenia nowego harmonogramu spłat, co może prowadzić do zawieszenia lub umorzenia postępowania komorniczego. Jeśli problemem jest kredyt hipoteczny, możesz negocjować z bankiem jego restrukturyzację. W toku samej egzekucji masz prawo do składania skarg na czynności komornika, jeśli uważasz, że narusza on przepisy. W ostateczności, jeśli jesteś trwale niewypłacalny, możesz rozważyć złożenie wniosku o upadłość konsumencką, która z dniem jej ogłoszenia wstrzymuje wszystkie egzekucje komornicze.

Co się dzieje po licytacji? – Ochrona przed bezdomnością

Jeśli dojdzie do licytacji i Twój dom zostanie sprzedany, wciąż przysługują Ci pewne prawa. Nowy właściciel nie może wyrzucić Cię na bruk. Musi przeprowadzić formalne postępowanie sądowe o eksmisję. W toku tego postępowania, sąd bada Twoją sytuację i może orzec o Twoim prawie do lokalu socjalnego, jeśli spełniasz określone kryteria (np. jesteś osobą bezrobotną, emerytem, osobą niepełnosprawną lub masz na utrzymaniu małoletnie dzieci). Przyznanie prawa do lokalu socjalnego wstrzymuje eksmisję do czasu, aż gmina przedstawi Ci ofertę najmu takiego lokalu. To ważny mechanizm chroniący przed bezdomnością.

Czego unikać? – Pozorne działania, które pogorszą sytuację

W desperacji łatwo popełnić błędy. Absolutnie unikaj „sprytnych” rozwiązań, takich jak fikcyjne darowizny czy sprzedaż domu na rzecz członków rodziny tuż przed egzekucją. Takie czynności mogą zostać łatwo podważone przez wierzycieli za pomocą skargi pauliańskiej i narazić Cię na dodatkowe problemy prawne. Nie zaciągaj również kolejnych pożyczek na spłatę poprzednich, bo to prosta droga do spirali zadłużenia.

Pamiętaj, że w sytuacji, gdy Twój dom jest zadłużony, kluczem jest świadome i aktywne działanie. Im wcześniej podejmiesz próbę rozwiązania problemu, tym więcej masz możliwości na uratowanie swojego dachu nad głową.