Co to jest rozdzielność majątkowa?

Rozdzielność majątkowa to ustrój majątkowy między małżonkami, w którym nie istnieje majątek wspólny. Każdy z małżonków posiada swój majątek osobisty, którym samodzielnie zarządza i za który samodzielnie odpowiada. Rozdzielność majątkowa może powstać:

• Przed zawarciem małżeństwa: Poprzez zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej (tzw. intercyzy) w formie aktu notarialnego.
• W trakcie trwania małżeństwa:
  
  • Poprzez zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej (intercyzy) w formie aktu notarialnego.
  • Na mocy orzeczenia sądu (np. na żądanie jednego z małżonków z ważnych powodów, w przypadku ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków, w przypadku ogłoszenia upadłości jednego z małżonków, separacji).
• Z mocy prawa, w przypadku ogłoszenia upadłości jednego z małżonków.

Rozdzielność majątkowa a odpowiedzialność za długi

Zasadniczo, w przypadku ustawowej wspólności majątkowej, wierzyciel może dochodzić zaspokojenia swoich roszczeń z całego majątku wspólnego małżonków, nawet jeśli dług zaciągnął tylko jeden z nich. Są jednak wyjątki od tej zasady (np. długi powstałe przed zawarciem małżeństwa, długi dotyczące majątku osobistego jednego z małżonków).

Rozdzielność majątkowa zmienia tę sytuację. W przypadku rozdzielności majątkowej:

• Każdy z małżonków odpowiada za swoje długi wyłącznie swoim majątkiem osobistym.
• Wierzyciel jednego z małżonków nie może zająć majątku osobistego drugiego małżonka.

Rozdzielność majątkowa a komornik – kluczowe kwestie

1. Długi powstałe przed ustanowieniem rozdzielności majątkowej:

   • Jeśli dług powstał w czasie, gdy małżonków obowiązywała wspólność majątkowa, komornik może prowadzić egzekucję z majątku, który był objęty wspólnością majątkową, nawet jeśli obecnie (po ustanowieniu rozdzielności) stanowi on majątek osobisty jednego z małżonków. Kluczowy jest moment powstania długu.
   • Jeśli dług został zrobiony za zgodą drugiego małżonka, to komornik może zająć majątek osobisty tego małżonka, który udzielił zgody.

2. Długi powstałe po ustanowieniu rozdzielności majątkowej:

   • Komornik może prowadzić egzekucję tylko z majątku osobistego tego małżonka, który jest dłużnikiem.
   • Majątek osobisty drugiego małżonka jest bezpieczny i komornik nie może go zająć.

3. Rozdzielność majątkowa z datą wsteczną:

   • W wyjątkowych sytuacjach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z datą wsteczną (np. gdy małżonkowie od dłuższego czasu żyli w rozłączeniu i prowadzili odrębne gospodarstwa domowe).
   • W takiej sytuacji wierzyciele jednego z małżonków mogą mieć trudności z dochodzeniem swoich roszczeń z majątku, który był wspólny, ale stał się majątkiem osobistym drugiego małżonka w wyniku orzeczenia sądu. Sąd jednakże, bierze pod uwagę interesy wierzycieli.

4. Rozdzielność majątkowa a ochrona przed długami małżonka:

   • Rozdzielność majątkowa nie chroni w pełni przed długami małżonka, które powstały przed jej ustanowieniem.
   • Rozdzielność majątkowa chroni majątek osobisty jednego małżonka przed długami drugiego małżonka, które powstały po jej ustanowieniu.
   • Rozdzielność majątkowa nie zwalnia z odpowiedzialności za długi zaciągnięte wspólnie przez małżonków, nawet po jej ustanowieniu.

5. Rozdzielność majątkowa nie zwalnia od długów alimentacyjnych!

Czy rozdzielność majątkowa to „ucieczka” przed komornikiem?

Ustanowienie rozdzielności majątkowej tuż przed wszczęciem egzekucji komorniczej lub w jej trakcie, w celu „ukrycia” majątku przed wierzycielem, może zostać uznane za działanie na szkodę wierzyciela. W takiej sytuacji wierzyciel może skorzystać z tzw. skargi pauliańskiej i domagać się uznania umowy majątkowej małżeńskiej za bezskuteczną w stosunku do niego.

Podsumowanie

Rozdzielność majątkowa to ważny instrument prawny, który może chronić majątek jednego z małżonków przed długami drugiego. Jednak nie jest to „cudowny środek” na uniknięcie odpowiedzialności za wszystkie długi. Kluczowe jest, kiedy powstał dług i kiedy została ustanowiona rozdzielność majątkowa. W razie wątpliwości zawsze warto skonsultować się z prawnikiem.